Nieuwe warmtewet 2026: dit verandert er met de Wet collectieve warmte
De term nieuwe warmtewet duikt steeds vaker op in gesprekken over stadswarmte, warmtenetten en de warmtetransitie. Dat is niet vreemd. Na jaren van debat is de Wet collectieve warmte (Wcw) aangenomen door de Eerste Kamer. Daarmee komt er meer duidelijkheid over wie de regie krijgt, hoe tarieven worden bepaald en wat dit betekent voor bewoners, vastgoedeigenaren en partijen die warmtenetten ontwikkelen en beheren.
In dit artikel zetten we de nieuwe warmtewet uiteen vanuit meerdere invalshoeken. Niet alleen wat er is besloten, maar vooral wat je er in de praktijk van gaat merken.
Wat is de nieuwe warmtewet precies?
De Wet collectieve warmte vervangt de huidige Warmtewet en moet de overstap naar collectieve warmte, zoals stadswarmte, versnellen en beter organiseren. De kern van de wet is dat er meer publieke sturing komt op warmtenetten. Gemeenten en provincies krijgen daarmee een grotere rol in de aansturing en verantwoordelijkheid.
Dat moet zorgen voor meer voorspelbaarheid in de ontwikkeling van warmtenetten, en voor betere bescherming van afnemers.
Publieke regie: warmtebedrijven grotendeels in publieke handen
Een van de belangrijkste onderdelen is het eigenaarschap. Volgens de Wcw moeten warmtebedrijven voor meer dan 50 procent in publieke handen komen, zoals gemeenten of provincies. Dat betekent dat het beleid en de keuzes rondom warmtenetten verschuiven richting de overheid.
Vanuit het perspectief van de warmtetransitie is dat logisch. Warmtenetten vereisen langetermijninvesteringen, hebben maatschappelijke impact en vragen om keuzes die niet alleen financieel, maar ook strategisch en sociaal verantwoord zijn.
Voor marktpartijen betekent dit dat samenwerking met publieke partijen nog crucialer wordt, met duidelijke afspraken over investeringen, beheer, uitbreidingen en de inzet van lokale bronnen.
Tarieven: minder afhankelijk van de gasprijs
Een andere grote verandering betreft de tariefsystematiek. Warmtetarieven worden gebaseerd op de werkelijke kosten van aanleg en onderhoud, in plaats van gekoppeld te zijn aan de gasprijs. Dat maakt tarieven transparanter en voorspelbaarder.
Voor eindgebruikers is dat belangrijk, zeker gezien de discussies over betaalbaarheid van stadswarmte. Voor vastgoedeigenaren en corporaties betekent het stabielere energiekosten, wat langetermijnplanning eenvoudiger maakt.
Wat betekent dit voor gemeenten en gebiedsontwikkeling?
Met de nieuwe warmtewet verschuift de rol van gemeenten van faciliterend naar sturend. Gemeenten kunnen zelf warmtenetten opzetten of daarin deelnemen, wat gebiedsontwikkeling versnelt – mits de juiste data, monitoring en procesafspraken aanwezig zijn.
Dat vraagt om energiedata-oplossingen die inzicht geven in prestaties, verliezen en bronnen. Niet alleen om te rapporteren, maar ook om te kunnen sturen.
Van wet naar uitvoering: waarom servicebeheer en data nu belangrijker worden
Wetgeving biedt richting, maar de uitvoering bepaalt het succes. Voor warmtenetten draait het dagelijks om betrouwbaarheid, comfort en voorspelbare kosten. Dit vraagt om grip op operatie, storingen en prestaties. Monitoring en servicebeheer zijn daarom essentiële onderdelen van deze nieuwe fase.
Lees meer over datagedreven servicebeheer in de blog:
Data-gedreven servicebeheer van warmtenetten
Wat betekent dit voor warmtebedrijven en private partijen?
De wet maakt mogelijk dat bestaande private warmtebedrijven worden overgenomen om publieke warmtenetten sneller op te schalen. Dit roept vragen op over continuïteit, overgangsprocessen en klantimpact.
Organisaties die nu actief zijn in warmte doen er goed aan om scenario’s op te stellen: wat betekent het als eigendom verandert, hoe blijven processen doorgaan en wat is nodig voor stabiele dienstverlening?
Wat betekent dit voor eindgebruikers en vastgoedeigenaren?
Voor bewoners draait het om betaalbaarheid, betrouwbaarheid en transparantie. De Wcw moet hierin verbetering brengen. Vastgoedeigenaren hebben vooral behoefte aan data-inzicht: verbruik, pieken, storingen en kostenverdeling. Dit vereist goede meetdata, rapportages en monitoring.
Waarom dit juist nu relevant is
De warmtetransitie vraagt om versnelling, maar ook om vertrouwen. Wetgeving kan daarin helpen, maar vereist voorbereiding. Denk aan datakwaliteit, meetinfrastructuur, procesafspraken en communicatie.
Lees meer over hoe Aurum hiernaar kijkt in het persbericht over het Virtuele Warmtebedrijf
Een quickscan van je huidige situatie kan helpen om snel te bepalen waar je staat en wat nodig is.
FAQ: Nieuwe warmtewet en Wet collectieve warmte
Wat is de nieuwe warmtewet?
De Wet collectieve warmte, opvolger van de huidige Warmtewet.
Is de nieuwe warmtewet al aangenomen?
Ja, de Wcw is goedgekeurd door de Eerste Kamer.
Wat verandert er aan het eigendom van warmtebedrijven?
Warmtebedrijven moeten voor minimaal 50% in publieke handen zijn.
Wordt warmte goedkoper door de Wcw?
Tarieven worden gebaseerd op werkelijke kosten, wat tot meer voorspelbaarheid leidt.
Wat betekent dit voor gemeenten?
Meer regie op ontwikkeling en aansturing van warmtenetten.
Wat betekent dit voor vastgoedeigenaren?
Meer behoefte aan energie-inzicht en grip op collectieve kosten.