Warmtewet 2026: wat verandert er en wat betekent dit voor jou?
De warmtetransitie in Nederland staat voor een grote verandering. De nieuwe Warmtewet – officieel de Wet collectieve warmte (Wcw) treedt naar verwachting per 1 januari 2026 in werking. Deze wet vervangt de huidige Warmtewet en legt de regie nadrukkelijker bij gemeenten. Het doel: warmtevoorzieningen betaalbaarder, betrouwbaarder en duurzamer maken. Maar wat verandert er precies met de Warmtewet 2026, en wat betekent dit voor bewoners, bedrijven en warmtebedrijven?
Wat is de Warmtewet 2026?
De Warmtewet 2026 is de opvolger van de huidige Warmtewet, die sinds 2014 van kracht is. De wet is in het leven geroepen om consumenten te beschermen die zijn aangesloten op een warmtenet en geen vrije keuze hebben in leverancier.
Met de nieuwe wet wordt de rol van gemeenten veel groter:
- Gemeentelijke regie: Gemeenten bepalen per wijk welk warmtebedrijf een warmtenet mag aanleggen en exploiteren.
- Publiek eigendom: Minstens 50% van een warmtebedrijf moet in publieke handen zijn (gemeente, provincie of publieke partner).
- Kostengebaseerde tarieven: Warmtetarieven worden niet meer gekoppeld aan de gasprijs, maar gebaseerd op de werkelijke kosten.
- Ruimte voor kleine netten: Kleinschalige coöperaties of projecten tot 1.500 aansluitingen kunnen onder voorwaarden buiten de aanwijzingsplicht vallen.
Waarom een nieuwe Warmtewet?
De oude Warmtewet werd veel bekritiseerd omdat:
- Warmtetarieven meebewogen met de gasprijs, waardoor gebruikers tijdens de energiecrisis plots hoge kosten kregen.
- Gemeenten weinig invloed hadden, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor de warmtetransitie.
- Er weinig stimulans was voor publieke belangen en transparantie in de warmtemarkt.
De nieuwe wet moet dit verbeteren door meer grip en zekerheid te geven, zowel voor bewoners als voor investeerders.
Voordelen Warmtewet 2026 voor bewoners
Voor bewoners van een woning met stadswarmte of een ander collectief warmtenet betekent de Warmtewet 2026:
- Voorspelbare tarieven: Tarieven worden berekend op basis van kosten en niet langer gekoppeld aan gas. Dit maakt rekeningen stabieler en minder afhankelijk van schommelingen.
- Meer transparantie: Warmtebedrijven moeten duidelijk inzicht geven in de kosten en prestaties.
- Betere bescherming: Ook kleine warmtenetten vallen onder de wet, waardoor bewoners meer zekerheden hebben.
Gevolgen voor bedrijven en vastgoedeigenaren
Voor bedrijven en vastgoedbeheerders biedt de Warmtewet 2026 zowel kansen als uitdagingen:
- Meer zekerheid: Stabiele tarieven maken het aantrekkelijker om gebouwen aan te sluiten op warmtenetten.
- Verplichtingen: Bedrijven moeten rekening houden met gemeentelijke plannen die aansluiten bij hun verduurzamingsstrategie.
- Duurzaamheidsvoordeel: Aansluiting op een warmtenet draagt bij aan CO₂-reductie en kan helpen om te voldoen aan wetgeving zoals de CSRD-rapportage.
Gevolgen voor warmtebedrijven en gemeenten
Voor warmtebedrijven en gemeenten verandert er veel:
- Nieuwe samenwerkingsvormen: Omdat minimaal 50% publiek eigendom verplicht is, zullen veel warmtebedrijven samenwerkingen aangaan met gemeenten of publieke partners.
- Toezicht en transparantie: De Autoriteit Consument & Markt (ACM) houdt toezicht op de tarieven en kosten.
- Investeringen en subsidies: Grotere publieke betrokkenheid moet de drempel verlagen voor investeringen in nieuwe netten. Subsidies zoals de Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) spelen hierbij een belangrijke rol.
Warmtewet 2026 en kleine netten
Een interessante ontwikkeling is dat kleine netten (tot 1.500 aansluitingen), zoals coöperatieve projecten, ruimte krijgen om buiten de gemeentelijke aanwijzing te blijven. Dit maakt het mogelijk voor lokale initiatieven om met meer flexibiliteit een eigen warmtenet te realiseren, mits de consumentenbescherming goed geregeld is.
Voor- en nadelen van de Warmtewet 2026
Voordelen:
- Betere bescherming van bewoners en bedrijven.
- Voorspelbare, kostengebaseerde tarieven.
- Meer publieke regie en betrouwbaarheid.
- Ruimte voor innovatie en kleinschalige projecten.
Nadelen en uitdagingen:
- Gemeenten moeten voldoende capaciteit en kennis hebben om regie te voeren.
- Warmtebedrijven moeten hun businessmodel aanpassen aan publieke eigendom.
- Investeringen in nieuwe netten blijven groot en de terugverdientijd lang.
Voorbeeld: warmtenetten als bouwsteen voor de energietransitie
De impact van de Warmtewet 2026 is groot, maar biedt ook kansen. Projecten zoals WarmtelinQ, waarin restwarmte uit de Rotterdamse haven naar steden als Den Haag en Leiden wordt geleid, laten zien hoe grootschalige netten bijdragen aan de verduurzaming. Tegelijkertijd ontstaan er kleinere initiatieven waarbij lokale bronnen en coöperaties een belangrijke rol spelen.
Warmtewet 2026 als kantelpunt
De impact van de Warmtewet 2026 is groot, maar biedt ook kansen. Een illustratief voorbeeld is WarmtelinQ, een nieuw warmtetransportnet dat restwarmte uit de Rotterdamse haven in de toekomst naar steden als Den Haag en Leiden moet brengen. De aanleg van de eerste trajecten is al gestart, terwijl andere delen nog in voorbereiding of vergunningsfase zijn. Dit laat zien hoe grootschalige netten kunnen bijdragen aan de verduurzaming. Tegelijkertijd ontstaan er overal in Nederland kleinere initiatieven waarbij lokale warmtebronnen en energiecoöperaties een belangrijke rol spelen.
Wil je meer weten over de nieuwe spelregels voor warmtenetten?
Lees ook onze blog Wat verandert er vanaf 2026 in stadswarmte?
Veelgestelde vragen over de Warmtewet 2026
Wat is de Warmtewet 2026?
De Warmtewet 2026, officieel de Wet collectieve warmte (Wcw), is de vernieuwde wet die naar verwachting vanaf 1 januari 2026 geldt voor warmtenetten in Nederland. De wet legt de regie bij gemeenten, verplicht minimaal 50% publiek eigendom en introduceert kostengebaseerde tarieven.
Waarom komt er een nieuwe Warmtewet?
De huidige wet koppelde tarieven aan de gasprijs en bood weinig transparantie. Tijdens de energiecrisis leidde dit tot hoge en onvoorspelbare kosten. Met de nieuwe wet wil de overheid voorspelbare tarieven en meer bescherming bieden.
Wat betekent de Warmtewet 2026 voor bewoners?
Bewoners krijgen meer zekerheid door stabielere tarieven, betere bescherming tegen te hoge prijzen en meer transparantie in de kosten.
Wat verandert er voor bedrijven en vastgoedeigenaren?
Bedrijven profiteren van voorspelbare tarieven en de verduurzamingsvoordelen van warmtenetten. Wel moeten ze rekening houden met gemeentelijke regie en mogelijke verplichtingen tot aansluiting.
Zijn er ook subsidies voor warmtenetten in 2026?
Ja. De belangrijkste zijn de Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) en de ISDE-regeling voor huiseigenaren. Deze maken de aanleg en aansluiting financieel aantrekkelijker.